سایت رسمی جماعت دعوت و اصلاح

متن سخنرانی دکتر احمد نعمتی در دومین کنفرانس «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» که ۲۹ مهرماه در تالار دانشکده حقوق و علوم‌سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد. 

 (لُعِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِن بَنِی إِسْرَائِیلَ عَلَى لِسَانِ دَاوُودَ وَعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ ذَلِکَ بِمَا عَصَوا وَّکَانُوا یَعْتَدُونَ * کَانُوا لَا یَتَنَاهَوْنَ عَن مُّنکَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَفْعَلُونَ) [مائده: ۷۹/۷۸] 

پدیده‌ی سابقه‌دار خشونت و افراطی‌گری همواره به عنوان معضلی اجتماعی در جوامع مختلف مطرح بوده است. افراط به معنای خارج از قاعده و قانون عمل کردن و احساسات نامتعادل را در اندیشه و سخن و عمل وارد نمودن است. منشأ افراطی‌گری، عدم شناخت واقعی قضایا است.

الحمدالله الذی جَعلَ العِلمَ سِراجاً لِلمُهتدینَ و نِبراساً لِلحائرین و فَضَّلَ العلماءَ بقوله «الذینَ یُبلّغونَ رسالاتِ اللّهِ و یَخشَونَهُ و لا یَخشَونَ أحَداَ الا اللّه» و الصلاة و السلام علی مبعوث رحمةً للعالمین المحرِّض امته علی التفقه فی الدین و علی آله و اصحابه و من دعا بدعوته الی یوم الدین.

تصوف ناب اسلامی در گذر تاریخ نمونه‌ای از شکوه اخلاقی و روحی، کمال بندگی و ایمان و نمونه‌ای عالی و درخشان در پرتو علم و معرفت بوده است. شاعر مسلمان محمد اقبال می‌گوید: «اسلامی را که در نزد صوفیه، مطابق با زیبایی و کمال و انسانیّت متعالی و برادری والا درک کردم در نزد فقها و متکلّمین هرگز به آن نرسیدم.»

• حکم استفاده از مسواک و خمیر دندان برای شخص روزه‌دار
سؤال: حکم مسواک زدن، بخصوص با خمیردندان برای شخص روزه‌دار چیست؟
جواب: مسواک زدن قبل از طلوع فجر مستحب است، اختلاف فقها در مسواک زدن بعد از طلوع فجر است. بعضی گفته‌اند: برای شخص روزه‌دار مسواک زدن بعد از وقت ظهر مکروه است، و دلیل آنان این حدیث پیامبر اکرم (ص) است که می‌فرماید:
(والَّذی نَفْسی بِیدِهِ لَخَلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ اَطْیبُ عِنْدَاللهِ مِنْ ریحِ المِسْکِ)[32]

• خوردن سحری هنگام اذان صبح
سؤال: هرگاه انسان بدون اختیار مانند اینکه به خواب رفته باشد، سحری خوردنش به تأخیر افتد، و به هنگام شنیدن اذان صبح، همچنان به خوردن سحری مشغول باشد، آیا لازم است که با شنیدن اذان صبح فوراً از خوردن و آشامیدن دست بکشد، یا اینکه تا پایان اذان می‌تواند به خوردن و آشامیدن ادامه بدهد؟

حکم سَحَری خوردن برای روزه‌داران سؤال: درباره‌ی حکم سحری خوردن، ما را بهره‌مند سازید... آیا سحری خوردن شرط صحّت روزه است یا خیر؟ جواب: سحری خوردن شرط روزه‌گرفتن نیست، بلکه یک سنّت است. پیامبر (ص) آن را انجام می‌داده‌اند، و بدان دستور داده‌اند و فرموده‌اند:

 تعدد احزاب همچون تعدّد مذاهب است وقتی تعدد احزاب را در درون حکومت اسلامی مشروع می‌دانیم بدان معنا نیست که به میزان تعداد شخصیت‌ها و افرادی معین که در اهداف شخصی، مصالح سیاسی و عشیره‌ای باهم اختلاف دارند، حزبی تشکیل شود و گروهی از مردم برای دستیابی به اهداف شخصی و عشیره‌ای به دور هم جمع گردند. برای مثال، احزابی که بر پایه‌ی نژادپرستی، اقلیم، طایفه‌ای و طبقاتی، همراه با انگیزه‌های متعغصبانه- که اسلام از آن‌ها اعلام برائت می‌نماید- تشکیل شده باشند، نمی‌توانند احزابی سازنده و در خدمت رشد و تعالی مادی و معنوی اجتماع قرار بگیرند.

درباره ثبوت و دلالت این حدیث سخن بسیار می‌توان گفت:

الف- مهمترین مطلب در این مورد آن است که حدیث یادشده علیرغم موضوع اهمیت آن، در«صحیحین» نیامده و شاید این خود، نشانه‌ای باشد بر این که از دیدگاه مسلم و بخاری این حدیث شروط صحت را نداشته است.
این که «صحیحین» همه‌ی احادیث را یکجا دربر ندارند بلکه احادیث صحیح دیگری غیر از آنچه در این دو کتاب آمده وجود دارد البته مطلب درستی است، اما این نکته را نباید فراموش کرد که مسلم و بخاری مصمّم بوده‌اند که هیچ کدام از ابواب حدیثی را فرو نگذارند، حتی اگر به نقل یک حدیث هم که شده آن باب را ذکر کنند.